مروری بر آنچه در کلام امام‌صادق (ع) درباره زیارت امام‌حسین (ع) ذکر شده است | دستیابی به عزت با زیارت سیدالشهدا (ع)

حمیده ذاکری | شهرآرانیوز؛ ما به‌عنوان پیروان آن بزرگواران وظیفه داریم با کمک این دیدار معنوی، عهد خود را با آنان تجدید کرده، پیمان بین خود و، ولی مان را محکم کنیم. در این زمینه پیشواى هشتم، حضرت امام‌رضا (ع)، فرموده‌اند: «براى هر امامى، بر گردن و برعهده هواداران و پیروانش، عهد و پیمانى است و ازجمله نشانه‌هاى وفاى کامل به این پیمان، زیارت قبور ائمه است»؛ زیارتی که دارای برکات بسیاری است و خیر دنیا و آخرت را برای ما به ارمغان می‌آورد.

درمیان زیارت‌های توصیه‌شده، زیارت امام‌حسین (ع) در کربلا و یاران شهیدشان، نقش برجسته‌ای دارد و امامان معصومِ پس از ایشان، بسیار از برکات این زیارت گفته و آن را به یارانشان تأکید کرده‌اند. روایات امام‌صادق (ع) درباره تشویق و ترغیب مردم برای زیارت این امام شهید، از سایر ائمه معصوم (ع) بیشتر است که در ادامه به چند نمونه از این روایت‌ها اشاره می‌کنیم.

امام‌صادق (ع) فرمودند: «هرکه خداوند خیرش را بخواهد، حب امام‌حسین (ع) و حب زیارتش را در قلب او می‌اندازد و هرکه خداوند بدی‌اش را بخواهد، بغض به امام‌حسین (ع) و بغض زیارت آن حضرت را در قلب او می‌اندازد» (وسائل‌الشیعه/ ج ۱۴/ ص ۴۹۶).

عملی که ترکش، پشیمانی می‌آورد

به‌گفته عالم آل‌عبا، ترک زیارت امام‌حسین (ع)، یکی از اعمالی است که برای فرد، حسرت و پشیمانی به بار خواهد آورد. ایشان در این‌باره به معاویه‌بن‌وهب فرمودند: «ای معاویه! هیچ‌گاه زیارت امام‌حسین (ع) را حتی اگر ترس داشته باشی، رها نکن؛ زیرا با ترک زیارت، حسرت و پشیمانی‌ای خواهی دید مانند فردی که آرزو داشته باشد قبر او نزد آن حضرت باشد».

همچنین وقتی امام شنیدند ابان‌بن‌تغلب، یکی از یاران حضرت و از رؤسای عراق، مدت‌هاست به زیارت امام‌حسین (ع) نرفته است، او را سرزنش کردند و فرمودند: «سبحان‌ا... برای رفتن به زیارت حسین سستی کرده‌ای، درحالی‌که تو از رؤسای شیعه هستی». در روایتی دیگر امام فرموده‌اند: «هیچ فردی نیست در روز قیامت مگر اینکه آرزو می‌کند‌ای کاش امام‌حسین (ع) را زیارت کرده بودم، آن هنگامی که می‌بیند با زوار امام‌حسین (ع) چه می‌کنند و چقدر نزد خداوند، مشمول کرامت واقع می‌شوند» (وسائل‌الشیعه/ ج ۱۴/ ص ۴۲۴).

سفارش زیارت به دوستان

امام‌صادق (ع) در روایت‌های متعدد به زیارت امام‌حسین (ع)، سفارش و دیگران را نیز توصیه کرده‌اند که دوستان و اطرافیانشان را به این امر فراخوانند. به اعتقاد ایشان، این عمل مستحب موجب افزایش روزی و طول عمر می‌شود. این امام بزرگوار در این‌باره فرموده‌اند: «زیارت امام‌حسین (ع) را رها نکن و دوستان خود را هم به آن سفارش کن که در این صورت، خداوند عمرت را طولانى و روزى‌ات را زیاد مى‌کند و زندگى‌ات را با سعادت همراه مى‌کند و جز سعادتمند، نمى‌میرى و نام تو را در شمار سعادتمندان، ثبت مى‌کند. در جایی دیگر، شیخ‌الائمه (ع) به عبدالملک‌بن‌مقرن فرمودند: «اگر مردم بدانند که چقدر خیر و برکت در زیارت امام‌حسین (ع) وجود دارد، هرآینه برای رفتن به زیارت حضرت، دست به شمشیر می‌برند و همچنین اموال خود را برای زیارتش به فروش می‌رسانند».

در ادامه حتما بخوانید درباره دردانه سیدالشهدا(ع)، رقیه‌خاتون(س) که در پنجم صفر به پدر پیوست

خاکی که شفاست

حتما شما هم بسیار شنیده‌اید که تربت امام‌حسین (ع) متبرک است و بسیاری از بزرگان، این تربت را به‌عنوان تبرک و شفا با خود همراه می‌کردند و به حاجتمندان هدیه می‌دادند. این تنها یکی از برکات مرقد مطهر این امام بزرگوار است. امام‌صادق (ع) در روایتی به این جنبه از مرقد مطهر جدشان اشاره کرده‌اند: «محمدبن‌مسلم می‌گوید شنیدم که امام‌باقر و امام‌صادق (ع) می‌فرمودند همانا خداوند متعال به حسین (ع) دربرابر کشته شدنش، پاداش داد تا امامت در فرزندانش و شفا در خاکش و اجابت دعا در نزد قبرش، باشد و اینکه روز‌هایی که زائرانش [برای زیارت]می‌آیند و می‌روند، از عمرشان محسوب نمی‌شود.

محمدبن‌مسلم می‌گوید: پس به امام‌صادق (ع) گفتم این‌همه بزرگی و احترام به‌خاطر [بزرگداشت]حسین (ع) به‌دست می‌آید، به خودش چه خواهد رسید؟ امام فرمودند: همانا خداوند او را به پیامبر (ص) ملحق می‌گرداند و پیوسته با او در درجه و جایگاهش، همراه خواهد بود. آن‌گاه امام‌صادق (ع) این آیه را تلاوت فرمودند: و کسانی که گرویده و فرزندانشان، آن‌ها را در ایمان پیروی کرده‌اند، فرزندانشان را به آنان ملحق خواهیم کرد».

از راه دور هم قبول است

روایات بی‌شماری درباره نحوه زیارت امام‌حسین (ع) از راه دور و ارزش و اهمیت زیارت امام‌حسین (ع) به این شیوه بیان شده است. روزی فردی خدمت امام‌صادق (ع) رسید. «امام به وی فرمودند‌ای سدیر! آیا هر روز مزار حسین‌بن‌علی (ع) را زیارت می‌کنی؟ پاسخ داد: خیر. فرمودند: «چقدر شما جفاکارید!» و سپس پرسیدند: «در هر جمعه زیارت می‌کنید؟» عرض کرد: «خیر». فرمودند: «در هر ماه زیارت می‌کنید؟» پاسخ داد: «خیر».

امام فرمودند: «در هر سال زیارت می‌کنید؟» عرض کرد: «گاهی زیارت می‌کنیم». سپس امام فرمودند: «ای سدیر! چقدر به حسین (ع) جفا می‌کنید. آیا نمی‌دانی خداوند ۲ میلیون فرشته ژولیده‌موی و خاک‌آلود دارد که پیوسته بر حسین‌بن‌علی (ع)، گریه و قبر او را زیارت می‌کنند و خسته نمی‌شوند؟‌

ای سدیر! چرا خود را مقید نمی‌سازی که هرجمعه، پنج‌بار و هر روز، یک‌بار قبر حسین‌بن‌علی (ع) را زیارت کنی؟» سدیر گفت: «بین ما و قبر او فرسخ‌ها فاصله است». امام فرمودند: «به بلندی برو، به‌سمت راست و چپ خود توجه کن. سرت را سوی آسمان کن و سپس به‌سوی مزار حسین‌بن‌علی (ع) توجه کن و بگو: «السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا أَبَاعَبْدِا...، السَّلَامُ عَلَیْکَ وَ رَحْمَهُ ا... وَ بَرَکَاتُهُ». اگر چنین کنی، برای تو یک زیارت نوشته می‌شود و هر زیارت، معادل یک حج و یک عمره است». سدیر می‌گوید: «گاهی می‌شد که در یک ماه، بیش از بیست‌بار این کار را انجام می‌دادم». در روایات دیگری بیان شده است که گفتن سه‌مرتبه «صَلَّی ا... عَلَیْکَ یَا أَبَاعَبْدِا...» ثواب و فضیلت زیارت سیدالشهدا (ع) را به دنبال دارد.

مثل امام‌صادق (ع) زیارت کنیم

امام‌صادق (ع) برای زیارت امیرمؤمنان و امام‌حسین (ع)، دو شیوه را بیان فرموده‌اند: آن امام بزرگوار به حسن‌بن‌عطیه چنین توصیه کردند: «هرگاه وارد محدوده حرم امام حسین (ع) شدی، نخست چنین بگو: «ا... ان هذا مقام اکرمتنی به و شرفتنی به...» و آن‌گاه قدری راه برو و هفت‌مرتبه تکبیر بگو؛ سپس می‌گویی: «سبحان‌ا... سبح له الملک و الملکوت...» و آن‌گاه پنج تکبیر گفته، قدری راه می‌روی و می‌گویی: «اللهم انّی بک مؤمن و بوعدک موقن...».

سپس سه‌مرتبه تکبیر گفته، دست‌ها را بالا می‌بری، هر دو را بر قبر امام‌حسین (ع) می‌گذاری و چنین می‌گویی: «اشهد انک طهر طاهر مطهر من طهر طاهر...» و آن‌گاه هر دو گونه‌ات را بر قبر می‌گذاری؛ سپس می‌نشینی و هر اندازه می‌توانی، ذکر خدا می‌گویی و آن‌گاه به‌سوی پایین پای حضرت رفته، دست‌ها را بر قبر می‌گذاری و می‌گویی: «صلوات‌ا... علی روحک و علی بدنک...».

سپس به‌سوی قبر فرزندش علی (ع) برو، آنچه دوست داری، اظهار کن و سپس به‌سوی قبور شهدا رفته، درحال ایستادن به طرف قبور آن‌ها، چنین بگو: «السلام علیکم ای‌ها الربانیون انتم لنا فرط و نحن لکم تبع...» و آن‌گاه قبر مقدس امام را در مقابلت قرار ده و هرچه می‌خواهی، نماز بخوان و بگو: «جئت وافداً الیک و اتوسل الی ا... بک...». بعد از آن یازده تکبیر پشت‌سر هم بگو و عجله نکن. سپس چند قدم به‌طرف قبله راه برو و چنین بگو: «الحمد لله الواحد الموحد فی الامور کلها...» و هفت‌مرتبه ا... اکبر گفته، مقداری راه برو و بازهم به‌سوی قبله بایست و چنین بگو: «الحمد لله الذی لم یتّخذ ولداً...» و در آخر فرمودند: «هرگاه وارد حائر شدی، پس از سلام، صورتت را بر قبر بگذار».

ابن‌قولویه می‌نویسد: «یونس به امام صادق (ع) گفت: فدایت شوم! می‌خواهم امام‌حسین (ع) را زیارت کنم؛ چه عملی انجام دهم و چه بگویم؟» امام در پاسخ فرمودند: «وقتی به‌سوی قبر ابی‌عبدا... رفتی، نخست در شاطی فرات، غسل بکن و سپس پاک‌ترین لباس‌هایت را به تن کن و قدری راه برو؛ زیرا تو در حرمی از حرم‌های خدا و پیامبرش هستی.

پس زبان به تکبیر و تمجید و تعظیم خدا بگشا و بر پیامبر و اهل‌بیت طاهرش، فراوان درود فرست تا اینکه به باب‌الحسین برسی و چنین بگو: «السلام‌علیک یا حجه‌ا... و ابن‌حجته...»؛ سپس ۱۰ قدم راه رفته، تکبیر بگو و بایست و آ ن‌گاه ۳۴ مرتبه تکبیر بگو و راه برو تا به طرف صورت و پیش‌روی حضرت برسی، به‌گونه‌ای‌که صورت به‌صورت امام شوی و چنین بگو: «السلام علیک یا حجه‌ا... و ابن‌حجته...» و سه‌مرتبه بگو: «صلی‌ا... علیک یا اباعبدا...»؛ سپس از جای برمی‌خیزی، به‌سوی فرزندش علی که در زیر پایش دفن است، رفته، می‌گویی: «السلام علیک یا بن رسول‌ا...» پس از آن، از جای برخاسته، با دستت به قبور شهدا اشاره می‌کنی و سه‌مرتبه می‌گویی: «السلام‌علیکم!» و سه‌مرتبه می‌گویی: «فزتم و ا...» و آن‌گاه دور بزن و قبر ابی‌عبدا... (ع) را در مقابل خود قرار بده و شش رکعت نماز بخوان».

نمونه‌های دیگری نیز وجود دارد که حضرت به یوسف کناسی، معاویه‌بن‌عمار، مفضل عامربن‌جذاعه، عماربن‌موسی ساباطی، ابوسعید مدائنی، حسین‌بن‌عطیه و ابوحمزه ثمالی، شبیه همین دستورات را داده‌اند؛ مثلا به یوسف کناسی فرمودند: «پس از غسل در فرات، با سکینه و وقار از طرف شرق حائر وارد شو و بر امام‌حسین (ع) و سایر امامان سلام کن».

همچنین به ابوسعید مدائنی توصیه کرده‌اند: «اگر امام‌حسین (ع) را زیارت کردی، در بالای سر آن حضرت، هزارمرتبه تسبیح امیرمؤمنان را بر زبان جاری کن و در پایین پای وی، هزارمرتبه تسبیح فاطمه‌زهرا (س) را بفرست و آن‌گاه دو رکعت نماز بخوان و در رکعت اول، سوره یاسین و در رکعت دوم، سوره الرحمن را تلاوت کن». امام در یک سفارش طولانی به ابوحمزه ثمالی نیز فرمودند»:هرگاه خواستی به زیارت امام‌حسین (ع) بروی، نخست سه روز روزه بگیر و آن‌گاه زن و فرزند را جمع کرده، دعای سفر را بخوان و غسل کن و وقتی که به نینوا رسیدی، روغن نزن، سرمه نکش، گوشت نخور و به‌گونه‌ای راه برو که قدم‌هایت کوچک باشد».